Το άρθρο που ακολουθεί του
Gregory Michie, το βρήκε και το μετέφρασε η Γεωργία Βαλωμένου από την
ΟΜΑΔΑ ΔΡΑΣΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΚΥΨΕΛΗΣ,ΠΑΤΗΣΙΩΝ,ΓΑΛΑΤΣΙΟΥ,ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ . Δημοσιεύτηκε στο blog της ομάδας :
http://kinisigelme.wordpress.com/
Το αναδημοσιεύω γιατί μου φαίνεται τρομακτικά επίκαιρο. Μπορείτε πάντα να διαβάσετε το πρωτότυπο
εδώ.
Ο Gregory Michie είναι Εκπαιδευτικός, Συγγραφέας του ‘Holler If You Hear Me: The Education of a Teacher and his Students’
Το πρόβλημα με την «Καινοτομία» στα Σχολεία
Καθόμουνα εν μέσω ενός μεγάλου κοινού από μαθητές και δασκάλους στο Φεστιβάλ Βίντεο Δημόσιων Σχολείων του Σικάγο. Ηταν το 1998 – τέσσερα χρόνια πρίν την υπογραφή του νόμου «Κανένα παιδί δε μένει πίσω» (No Child Left Behind) αλλα ήδη τρία χρόνια εντός της δοκιμαστικής πορείας του Σικάγο προς την «υπευθυνότητα».
Καθόμουνα και άκουγα καθώς ένα υψηλόβαθμο στέλεχος της περιοχής ανέβηκε στο έδρανο για να συγχαρεί μια ομάδα μαθητών μου για την απονομή του πρώτου βραβείου του φεστιβάλ. Το βίντεό τους, το οποίο έφτιαξαν στο δικό μου τμήμα σπουδών μέσων ενημέρωσης (media), ήταν μια απεικόνιση του πως οι ρατσιστικές συμεριφορές περνάνε από τους ενήλικες στα παιδιά.
Δεν μπορώ να θυμηθώ όλα όσα είπε το στέλεχος, την θυμάμαι όμως να επαινεί τους μαθητές, να αναγνωρίζει το πρόγραμμα σπουδών media του σχολείου μας και να τελειώνει με τη φράση «Ειμαι σίγουρη πως η συμμετοχή στο πρόγραμμα αυτό αύξησε τις επιδόσεις των μαθητών στην γλώσσα!»
Ακολούθησε χειροκρότημα, αλλά έφυγα νοιώθοντας απογοητευμένος. Πίστευα ότι το πρόγραμμα σπουδών Media ήταν ωφέλιμο για πολλούς από τους μαθητές μας. Τους έδωσε το χώρο να εκφράσουν τις απόψεις τους σε κάποια θέματα, να γίνουν πιο κριτικοί καταναλωτές των μέσων ενημέρωσης, και , με την ευρύτερη έννοια, να μορφωθούν. Ισως ακόμα πιο σπουδαίο, παρείχε στα παιδιά μια δίοδο για να εκφραστούν δημιουργικά.
Αλλά τίποτα απ΄τα παραπάνω δεν φαινόταν να έχει σημασία συγκρινόμενο με τις νέες προτεραιότητες. Εκείνο το απόγευμα μου έγινε σαφές ότι βαδίζαμε σε ένα επικύνδυνο, στενό μονοπάτι. Ειχαμε φτάσει σ’ ένα σημείο όπου η αξία του έργου μιας τάξης ή ενός σχολικού προγράμματος θα κρινόταν τελικά από το αν θα ενίσχυε τις επιδόσεις στα μαθηματικά ή στη γλώσσα στις ετήσιες εξετάσεις.
Ας μεταφερθούμε 13 χρόνια μετά και πολλά χιλιόμετρα παρακάτω στο ίδιο μονοπάτι. Τόσο η τάξη σπουδών στα Media όσο και το Φεστιβάλ Βίντεο αποτελούν μακρινό παρελθόν. Η απώλειά τους αντανακλά αυτό πού πολλοί από τους καθηγητές σήμερα – ειδικά αυτοί που υπηρετούν σε σχολεία φτωχών αστικών περιοχών – περιγράφουν σαν καθημερινή πραγματικότητα: Περισσότερο έλεγχο άνωθεν του τι διδάσκεται (και με τι ρυθμό), λιγότερη υποστήριξη προς την δημιουργικότητα του καθηγητή και του μαθητή, λιγότερος χρόνος για τέχνες και άλλα μη εξεταζόμενα μαθήματα, και απόλυτη εστίαση στην αύξηση των επιδόσεων.
Η ειρωνία σε όλα αυτά είναι πως μια απ΄τις πιο αγαπημένες λέξεις των, επιχειρηματικής νοοτροπίας, αναμορφωτών που συνεχίζουν να προωθούν το εταιρικό μοντέλο σχολικών αλλαγών με γνώμονα την αποτελεσματικότητα, είναι η λέξη «καινοτομία». Απ΄ όλα τα τσιτάτα που σφυρίζονται στις τρέχουσες συζητήσεις περι βελτίωσης των σχολείων , ίσως είναι η πιο επαναλαμβανόμενη. Κάνει πιο πιπεράτη τη γλώσσα του «αγώνα προς την κορυφή» των «ναυλωμένων σχολείων» (charter schools) της «στρατολόγησης καθηγητών» – αν δε μιλάς για καινοτομία, δεν πρόκειται να σε ακούσουν. Αλλά η λέξη, όπως τόσες άλες λέξεις στην εκπαίδευση, εχει παραποιηθεί. Οι «νέοι αναμορφωτές τής έχουν χρεώσει να είναι αυτή που περιγράφει τις πολιτικές προτάσεις και πρακτικές που υποστηρίζουν και να είναι αντώνυμη οτιδήποτε άλλου. Ναυλωμένα σχολεία; Καινοτομία. Κανονικά δημόσια σχολεία; Με τίποτα. Ανταγωνισμός για χρηματοδοτήσεις σχολείων; Καινοτομία. Εξασφάλιση της απαραίτητης χρηματοδότησης σύμφωνα με τις ανάγκες; Ξεπερασμένο. Αξιολόγηση των καθηγητών βάσει των επιδόσεων στις εξετάσεις; Καινοτομία. Συλλογικές συμβάσεις; Παλιό σχολείο.
Η λέξη έχει φτάσει στο σημείο να είναι ιδιοκτησία των αναμορφωτών σε τέτοιο βαθμό ώστε να μπορούν να προωθούν τις πιο λανθασμένες ιδέες και πάλι να παρουσιάζονται από τα ΜΜΕ ως καινοτόμοι. Ο Bill Gates λέει πως πρέπει να αυξήσουμε τον αριθμό των μαθητών στις τάξεις του 25% των καθηγητών που είναι οι κορυφαίοι, προκειμένου να εξοικονομήσουμε χρήματα. Πιστεύει κανένας εκπαιδευτικός που εργάζεται σε σχολείο πως αυτή είναι μια καλή ιδέα; Στην ταινία Waiting for Superman, μια αγαπημένη ταινία των αναμορφωτών, προβάλλεται μια εικόνα της εκπαιδευτικής διαδικασίας που είναι αρρωστημένη και ωμή: το κενό κεφάλι του μαθητή – καρτούν ανοίγεται και ένας σωρός από πληροφορίες χύνονται μέσα του. Τα πάντα για την αποτελεσματικότητα – περισσότερο γέμισμα κεφαλιών, λιγότερη διακίνηση δεδομένων. Αλλα,μισό λεπτό, αυτή είναι η καινοτομία! Εφόσον πολλές από τις πρακτικές, τις αξίες και την ορολογία («με παρακολουθείς;») των αναμορφωτών είναι δανεισμένα από τον κόσμο των επιχειρήσεων, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι αυτά που τα διευθυντικά στελέχη των εταιρειών εξυμνούν ως καινοτόμα δεν είναι απαραίτητα δίκαια ή σωστά. Ο Bob Herbert στο τελευταίο άρθρο του στος Time’s της Νέας Υόρκης πριν δυο εβδομάδες θρήνησε για το διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ φτωχών και πλούσιων στις Ηνωμένες Πολιτείες και υπογράμμισε το γεγονός πως η General Electric, η οποία έφτσε τα 14,2 δισεκατομμύρια δολλάρια κέρδη το 2010, δεν πλήρωσε τίποτα σε φόρους. Με τόσες πολλές οικογένειες να αγωνίζονται να τα βγάλουν πέρα, πως μπορεί να γίνεται αυτό; Συμφωνα πάλι με αναφορά των Time’s «η G.E. εφαρμόζει μια επιθετική στρατηγική που συνδυάζει ‘εντονες πιέσεις για φορολογικές ελαφρύνσεις και μια καινοτόμα στρατηγική που της επιτρέπει να συγκεντρώνει τα κέρδη της εκτός της χώρας» Υποστηρίζω τις νέες ιδέες, αλλα το γεγονός ότι μια έννοια είναι καινούργια ή διαφορετική, από μόνο του, δε σημαίνει ότι είναι καλή για τους δασκάλους και τα παιδιά. Το πρόβλημα με πολλές από τις σύγχρονες «καινοτομίες» στην εκπαίδευση είναι πως δεν κάνουν τίποτα για να θέσουν υπο αμισβήτηση ένα πλαίσιο πολιτικής που τοποθετεί τις υψηλές επιδόσεις στις εξετάσεις πάνω απ’ όλα – αντίθετα, συχνά το ενισχύουν. Ετσι η δημιουργικότητα του δασκάλου και του μαθητή θα συνεχίσει να συμπιέζεται. Και όσο φτωχότερα είναι τα παιδιά σε μια δεδομένη τάξη ή σχολείο, τόσο πιο πιθανό είναι να συμβαίνει αυτό.
Αυτή είναι, για μένα, η πιο προβληματική πτυχή του δρόμου που φαίνεται πως ακολουθούμε.
(…)
Σκέφτομαι τα παιδιά των τελευταίων τάξεων του λυκείου που δίδαξα στο Σικάγο – παιδιά σαν τον Ραμόν, που ονειροπολούσε πάνω σ’ ένα στίχο αλλά είχε μεγάλη δυσκολία να σταθεί ακίνητος, ή την Ζοζεφίνα, μια πρόσφατη μετανάστρια που δυσκολευόταν με τα αγγλικά αλλά έβρισκε τη φωνή της με μια βιντεοκάμερα στα χέρια της. Τι χώρος υπάρχει για τα παιδιά αυτά στα σχολεία που φτιάξαμε; Πως θα ανακαλύψουν τα χαρίσματά τους, πώς θα κυνηγήσουν τα όνειρά τους; Και αν περιθωριοποιηθούν από την σχολική τους εμπειρία – πράγμα που μοιαζει πιθανό – που θα στραφούν;
«Αυτό που με πεθαίνει σε σχέση με την παιδεία είναι που είναι τόσο μυγιάγγιχτη. Λένε κάποιοι ‘ξέρετε, τα αποτελέσματα των εξετάσεων δεν λαμβάνουν υπόψη την δημιουργικότητα και την αγάπη για τη μάθηση’ κι εγώ λέω, ‘ξέρετε τι; Δε δίνω δεκάρα’ Μη με παρεξηγείτε. Η δημιουργικότητα είναι μια χαρά, εντάξει. Αλλα αν τα παιδιά δεν ξέρουν να διαβάζουν, δε με νοιάζει πόσο δημιουργικός είσαι. Δεν κάνεις καλά τη δουλειά σου.»
Από την άλλη μεριά, ο Sir Ken Robinson, Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου του Warwick και συγγραφέας του βιβλίου Out of Our Minds, διαφωνεί σε δύο πολύ γνωστές του ομιλίες από το συνέδριο TED όπου υποστηρίζει πως το σχολείο πολύ συχνά καταλήγει να στραγγαλίζει τα δημιουργικά πνεύματα των παιδιών. «Η δημιουργικότητα είναι τόσο σπουδαία στην παιδεία όσο η λογοτεχνία» λέει ο Robinson, «και θα έπρεπε να την αντιμετωπίζουμε με τον ίδιο τρόπο» Θα έπρεπε – αλλά καθώς το σχέδιο αλλαγής των Ομπάμα και Ντάνκαν για την παιδεία παραμένει εξαρτημένο από τις ετήσιες εξετάσεις, δεν πρόκειται να γίνει και πολύ σύντομα. Αυτό σημαίνει ότι, πάρα πολλά παιδιά στις φτωχότερες γειτονιές μας ακόμα κι αν οι επιδόσεις τους ανέβουν, θα συνεχίσουν να είναι αποδέκτες μια εκπαίδευσης πού μόνο εξαθλιωμένη μπορεί να χαρακτηριστεί. Και αυτό δεν είναι καθόλου καινοτόμο, ότι κι αν ισχυρίζονται οι νέοι αναμορφωτές μας.
Ας ξαναθυμήσω εδώ μια παλιά καταχώρηση του blog για τον Κεν Ρόμπινσον και μια άλλη απάντηση μουσική για τους ( και από τους )έφηβους.
Ο Κεν Ρόμπινσον μιλά για το σχολείο που σκοτώνει τη δημιουργικότητα
Ποιος νοιάζεται για το βαθμό που θα έχουν πάρει στο σχολείο τους αυτά τα εφηβάκια;Άραγε σε μια καινοτομία συμμετείχαν στο σχολείο τους;Αυτή τη μέτρησε το σχολείο τους;Τη συμπεριέλαβε στην αυτοαξιολόγηση η διευθύντρια -μανατζερ;
Ένας υπέροχος χαιρετισμός από τα εφηβάκια κόντρα στην κατήφεια. Θα μπορούσε ναναι και μια απάντηση στη κατάθλιψη και στο σοκ του Μνημονίου... |
